close

本文章內容為整理自駱嘉鵬教授〈臺灣閩南語的共時音段變化〉,這篇文章已經共現此時台語內底定會當聽著、看著的音變整理了真清楚,本文干焦重點呈現,轉作台羅,予有志參考,有興趣的人會當去揣原文出來看。
https://www.kaphing.idv.tw/loh/data/pdf/taigikiongsiimpian.pdf

 

1鄰近同化

 

1.1逆向同化類

 

1.1.1舌尖鼻音韻尾(n)後接雙唇音聲母(p,ph,m,b)時逆行同化為雙唇鼻音(m):新婦sin pū→sim、面皮n phuê→bīm phuê、神明n bîng→sîm bîn、荏身命lám sin miā→lám sīm miā、認命n miā→jīm miā

 

1.1.2舌尖塞音韻尾(h)後接雙唇音聲母(p,ph,m,b)時逆行同化為雙唇塞音(p):一百tsi̍t pah→tsip pah、食物si̍t bu̍t→sip bu̍t、節脈tsat me̍h→tsap me̍h、拭皮鞋tshit phuê ê→tship phuê ê

 

1.1.3其他;身軀sin khu→sing khu、腹肚pak tóo→pat tóo、目睭ba̍k tsiu→bat tsiu

 

2音段增生

 

2.1名詞前綴「阿」詞頭音段增生類:

 

2.1.1名詞前綴「阿」增同發音部位的輕塞音(入聲p,t,k,h)作韻尾阿伯 a peh → ap peh、阿明 a bing → ap bing阿叔 a tsik → at tsik阿中 a tiong → at tiong阿公 a kong → ak kong 阿凱 a khai → ak khai 阿兄 a hiann → ah hiann阿益 a ik → ah ik

 

2.2小稱詞尾「仔」的音段增生或鼻化

 

2.2.1小稱詞尾「仔」的前字末音段為高元音(i,u),則增生該高元音:椅仔 i a → i ia、阿姨仔 a i a → ah i ia、珠仔 tsu a → tsu ua、阿富 a hu a → ah hu ua

 

2.2.2「仔」尾前字末音段為鼻音(m,n,ng),則增生該鼻音作為聲母:金仔 kim a → kim ma阿妗仔 a kim a → ak kim ma囡仔 gin a → gin na阿進仔 a tsin a → at tsin na尪仔 ang a → ang nga阿明仔 a bing a → ap bing nga

 

2.2.3若「仔」尾前字末音段為塞音(p,t,k,結尾) ,則增生該同部位濁塞音(b,l,g)作為聲母:粒仔 liap a → liap ba、阿立仔 a lip a → at lip ba 、賊仔 tshat a → tshat la、阿吉仔 a kiat a → ak kiat la、橐仔 lok a → lok ga、阿國仔 a kok a → ak kok ga

 

2.2.4若「仔」尾前字末音段為喉塞音(h結尾),且末二音段為高元音(i,u),則增生該高元音:鐵仔 thih a → thi ia、黜仔 thuh a → thu ua

 

2.2.5若「仔」尾前字為鼻化韻,則鼻化為  ann,且若末音段為 i 元音,則增生為 iann:餅仔 piann a → piann  ann、阿娥仔 a ngo a → ak ngo  ann、圓仔  inn a →  inn iann、阿扁仔 a pinn a → ap pinn iann

 

2.3語尾助詞「矣」的音段增生或鼻化

2.3.1語尾助詞「矣」的音段變異,仿照小稱詞尾「仔」的規則變化去矣 khi a → khi ia、輸矣 su a → su ua、暗矣 am a → am ma、有趁矣 u than a → u than na、天光矣 thinn kng a → thinn kng nga、畢業矣 pit giap a → pit giap ba、袂直矣 be tit a → be tit la、出國矣 tshut kok a → tshut kok ga、入學矣 jip oh a → jip o a、有錢矣 u tsinn a → u tsinn iann

 

2.4量詞或代詞的音段增生

2.4.1量詞或代詞「个」的前字若為非喉塞尾入聲,則增生該韻尾同部位濁塞音作為聲母:十个人 tsap e lang → tsap be lang、彼个人 hit e lang → hit le lang、逐个人 tak e lang → tak ge lang

 

2.5詞尾、結構助詞或句尾助詞的音段增生

2.5.1詞尾、結構助詞或句尾助詞「的」的前字若為鼻輔音,則增生該鼻音作為聲母:林的 lim e → lim me、咱的 lan e → lan ne、董的 tang e → tang nge、黃的 ng e → ng nge

 

2.5.2「的」的前字若為非喉塞尾入聲則增生該韻尾同部位濁塞音作為聲母。例如:葉的 iap e → iap be、賣蜜的 be bit e → be bit le、烏色的 o sik e → o sik ge

 

2.5.3「的」的前字若為鼻化韻,則同化為鼻化韻:做官的 tso kuann e → tso kuann enn圓的  inn e →  inn enn

 

2.6移動動詞的音段增生

 

2.6.1移動動詞「去」字後接賓語或補語時,經常會增生與後字同部位的清塞音韻尾:去臺北 khi tai pak → khit tai pak、去日本 khi jit pun → khit jip pun

 

2.6.2「起」字做為移動動詞或補語時,經常會增生與後字同部位的清塞音韻尾:緊起來 kin khi lai → kin khit lai、走起去樓頂 tsau khi khi lau ting → tsau khit li lau ting

 

2.7動詞後綴的音段增生

2.7.1動詞後綴「一下」的「下」字,增生 l 聲母:小歇一下 sio hioh tsit e → sio hio tsit le、看一下仔電影咧 khuann tsit e a tian iann leh → khuann tsit le a tian iann leh

 

3 音段脫落

3.1 喉塞韻尾的脫落

3.1.1喉塞韻尾讀變調時脫落:拍鐵 phah thih → pha thih、冊店 tsheh tiam → tshe tiam、學堂 oh tng → o tng

 

3.2 部分常用詞非首音節聲母的脫落

 

3.2.1常用複音詞非首音節聲母脫落,以三音節次字較常見:三百二 sann pah ji → sann  ann ji、剃頭刀 thi thau to → thiau to、翁佮某 ang kah bo → ang nga bo、爸佮囝 pe kah kiann → pe a kiann、師公佮象桮 sai kong kah siunn pue → sai kong nga suinn pue 啥人 siann lang → siann ang

 

4 音段合併(合音)

 

4.1 小稱詞尾「仔」與前字開音節合併:一寡仔人 tsit kua a lang → tsit kua lang、今仔 tann a → tann、拄仔 tu a → tua

 

4.2 否定能願動詞「毋愛、無愛、無會」的合音:毋愛 m ai → mai、無愛 bo ai → boai → buai、無會 bo e → boe → bue

 

4.3 介詞「共、予」與賓語「伊」合音:共伊 ka i → kai → ka、予伊 ho i → hoi → ho

 

4.4 反問詞「是毋」的合音:你無愛是毋 li bo ai sim → li bo ai sim

 

5 多重音變

5.1 三疊詞的音段刪略與合音:金金金  kim kim kim → kim im kim → kim kim、閒閒閒 ing ing ing → ing ng ing → ing ing、厚厚厚  kau kau kau → kau au kau → kau kau、實實實      tsat tsat tsat → tsa at tsat → tsat tsat…駱教授此處還有提及到三疊詞音變須配合調值變化,詳情請見原文,本篇文章下方有附註原文網址,此處僅附重點不贅述。

 

5.2 其他多重音變

早起 tsa khi → tsa i → tsai

下昏 e hng → e ng → eng → ing

昨昏 tsa hng → tsa ng → tsang

這陣 tsit tsun → tsi n →tsin

這當時 tsit tang si → tsi ang si → tsiang si

彼當時 hit tang si → hi ang si → hiang si

入來 jip lai → jip ai → jip bai

入去 jip khi → jip i → jip bi

出來 tshut lai → tshut ai → tshu ai → tshuai

出去 tshut khi → tshut i → tshut litshui

起來 khi lai → khi ai → khiai

落來 loh lai → lo ai → loai → luai

落去 loh khi → lo i → loi → lue

()來去 kin lai khi → (kin) lai i → (kin) laih

來去(食飯) lai khi (tsiah png) → lai i (tsia png) → lai  (tsia png)

是無 si bo → si o →sio

共人 ka lang → ka ang → kang

予人 ho lang → ho ang → hong

啥人 siann lang → siann ang → siang

佗位 to ui → tuetueh

二十二 ji tsap ji → ji ap ji → jiap ji

四十三 si tsap sann → si ap sann → siap sann

恁爸 lin pe → lim pe → lim me → m me → me 這號 tsit ho → tsit o → tsit lotsio

拍毋見 phah m kinn(kian) → pha m kinn (kian) → pham kinn (kian) → phang kinn (kian)

就按呢 tsiu an ne → tsu an ne → tsuan ne → tsuan 無要緊 bo iau kin → bo a kin → bua kin

查某人 tsa bo lang → tsa o lang → tsao lang → tsau langtso lang

 

6. 臺灣閩南語共時音段變化特點

6.1音段變化大多出現在弱音節

6.2小稱詞尾「仔」不論讀本調、變調或輕聲,皆可增生音段或產生鼻化。

6.3臺灣閩南語最常見的共時音段變化為鄰近同化

6.4變調音節的喉塞韻尾普遍脫落

6.5三音節常用詞的次字容易造成首音段的脫落,甚或進而與首音節合音

6.6一般常用詞的次字也容易造成首音段的脫落,甚或進而與首音節合音

 

 



 

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


本土語教甄主題整理-臺灣閩南語共時音段變化(同化、增生、詞綴類題演練

14. 閩南語的連音變化而言,以下何者會產生逆向同化?

(A) 新婦

(B) 小學

(C) 市場

(D) 風景。

 

 

 

教甄閩南語科 -108 - 108 高雄市國小教甄閩南語試題#77310

答案:A

難度:非常簡單

 


1. 下列臺灣閩南語詞何者不發生同化作用?

(A) tsuí-tsénn

(B) kan-na

(C) sin-bûn

(D) sim-pū

 

 

 

 

教甄閩南語科 -107 - 高雄市 專長 -「本土語 (閩南語 )」試卷 #75843

答案:A

難度:簡單

 

25.就閩南語的連音變化而言,以下何者會產生逆向同化?

(A) 新聞

(B) 大學

(C) 兄弟

(D) 雨傘

 

 

 

教甄閩南語科 -106 - 106 學年度臺中市國民小學暨幼兒園教師甄選-閩南語教師#62856

答案:A

難度:簡單

 

36.兩个字音相連紲使用,有當時仔會互相影響,產生「同化作用」。下面佗一个詞的閩南語發音有這款現象?

(A) 關公

(B) 新婦

(C) 涼亭

(D) 狡怪

 

 

 

教甄閩南語科 -103 - 臺北市 103 學年度公立國民小學教師聯合甄選初試專門類科知能試題閩南語科(15題教綜)#16535

答案:B

難度:簡單

 

2. 閩南語的「新婦」實際上會讀作「sim-pū」,請問是佗一種語音流變的現象?

(A) 逆行同化

(B) 順行同化

(C) 交互同化

(D) 完全同化

 

 

 

教甄閩南語科 -108 - 臺中市閩南語教材教法科#77257

答案:A

難度:簡單

 

77.請問下列選項中的臺灣閩南語詞,何者不是源自「合音」?

(A) 向陣(hiàng-tsū n)

(B) 會當(ē -tàng)

(C) 干焦(kan-na)

(D) 明仔載(bîn-á-tsài)

 

 

 

 

教甄閩南語科 -112 - 112 新竹市國民中學教師聯合甄選試題:閩南語文#114637

答案:C

難度:非常困難

補充:(C) 干焦(kan-na)是順向同化現象,干焦kan ta →kan na

 

arrow
arrow
    創作者介紹
    創作者 ek7y7 的頭像
    ek7y7

    Phín-î ê kì-lo̍k khong-kan品怡的紀錄空間

    ek7y7 發表在 痞客邦 留言(0) 人氣()